匿名
未登录
登录
医学百科
搜索
查看“清热剂”的源代码
来自医学百科
名字空间
页面
讨论
更多
更多
语言
页面选项
Read
查看源代码
历史
←
清热剂
因为以下原因,您没有权限编辑本页:
您所请求的操作仅限于该用户组的用户使用:
用户
您可以查看和复制此页面的源代码。
'''清热剂'''(Heat-clearing prescriptions),以[[清热药]]为主组成的[[方剂]]的统称。有[[清热泻火]]、[[清热燥湿]]、[[清热解毒]]、[[清营凉血]]、[[清解]][[暑热]]、清退[[虚热]]等作用。主治[[里热证]]。 ==分类和适应证== 里热证有[[外感]][[六淫]],入里[[化热]]和内伤[[七情]],[[五志化火]]之分。[[病邪]][[传变]]、病情变化,多不相同,且患者体质各异,因此[[清热剂]]可分为清热泻火剂(含[[清气]]分[[实热]]剂及[[清脏腑热]]剂)、清热燥湿剂、气血两清剂、清营凉血剂、清热解毒剂(含[[拔毒]]提脓、去腐蚀腐外用剂)、清解暑热剂、清退虚热剂7类,广泛用治[[外感温病]],热入[[气分]],[[高热]]烦渴,[[脏腑]]诸[[热证]];[[湿温]][[暑温]]初起及湿蒸热蕴诸证;[[温邪]]入营,[[气血两燔证]];热入营血,[[斑疹]]吐[[衄]];火毒[[疮疡]],[[痈疽]][[疖]]疔,[[肺痈]][[肠痈]],[[瘰疬]][[流痰]],[[痔漏]],癌肿,耳、鼻、喉、眼火毒为患;暑热烦渴,[[暑湿]]吐泻;温邪[[伤阴]],[[夜热]]早凉,[[阴虚发热]],[[骨蒸劳]]热等证。 ==使用注意事项== 首先辨[[清热]]证的[[虚实]],[[实热证]]宜苦寒直折,清热泻火,若属虚热,则宜[[凉血]]除蒸,甘寒[[养阴]];再分热证真假,如[[热深厥深]],[[真热假寒]],才可使用清热剂。为避免[[寒热]][[格拒]],可采用寒药[[温服]]法,若[[阴盛格阳]],[[真寒假热]],绝不可妄投清热剂。热为[[阳邪]],易耗伤阴液,应配合养阴[[生津]]之品,以顾护[[阴液]]。清热剂药性多寒凉且易[[伤阳]]败胃,故不宜多服久用,以免损伤脾胃。服用清热剂宜食清淡食物和清凉饮料,忌食辛辣油腻黏腻之品。 [[分类:中医]][[分类:方剂]] ==常用清热剂== '''常用清热剂''' {| class="wikitable" | width="10%" align="left" valign="top" | 方名 | width="20%" align="left" valign="top" | 来源 | width="10%" align="left" valign="top" | 组成 | width="20%" align="left" valign="top" | 功效 | width="20%" align="left" valign="top" | 主治 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[白虎汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[伤寒论]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[石膏]] [[知母]] [[甘草]] [[粳米]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热生津]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[阳明]][[气分]]热盛,[[壮热面赤]],[[烦渴引饮]],汗出[[恶热]],[[脉洪大]]有力或滑数 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[白虎加人参汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒论》 | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 知母 甘草 粳米 [[人参]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热]][[益气生津]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[津气]]两伤,汗多,[[身热]]而渴,背微[[恶寒]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹叶石膏汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒论》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹叶]] 石膏 [[半夏]] [[麦冬]] 人参 甘草 粳米 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热生津,[[益气]]和胃 | width="20%" align="left" valign="top" | [[伤寒]][[温热]],[[暑病]]之后,余热未清,气津两伤 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[栀子豉汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒论》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[栀子]] [[豆豉]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热除烦 | width="20%" align="left" valign="top" | 伤寒[[表邪]]已解,身热未净,[[烦躁]]懊恼[[不得眠]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[内疏黄连汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[素问病机气宜保命集]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 栀子 [[连翘]] [[薄荷]] 甘草 [[黄芩]] [[黄连]] [[桔梗]] 大黄 [[当归]] [[白芍]] [[木香]] [[槟榔]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热泻火]],调畅[[气机]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[热病]]呕哕[[气逆]],[[发热]][[心烦]];[[痈疽]][[里热]][[实证]];心脾积热,睑内结实,[[睛高突起]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻白散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[小儿药证直诀]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[地骨皮]] [[桑白皮]] 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻肺清热,[[止咳平喘]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[肺热咳嗽]],甚则[[气急]]欲喘,[[皮肤]]蒸热,日[[晡]]尤甚 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加减泻白散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[医学发明]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 地骨皮 粳米 甘草 [[青皮]] [[陈皮]] [[五味子]] 人参 [[茯苓]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺[[顺气化痰]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝火犯肺]],上气[[咳逆]]阵作 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味泻白散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[医宗金鉴]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 地骨皮 [[生甘草]] 麦冬 知母 [[川贝母]] 桔梗 黄芩 薄荷 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清肺化痰]][[止咳]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[肺经]]火盛,[[小儿肺炎]]喘嗽 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[桑白皮汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[景岳全书]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 半夏 [[苏子]] [[杏仁]] [[贝母]] 黄芩 黄连 [[山栀]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺[[泻火]],化痰止咳 | width="20%" align="left" valign="top" | [[痰热咳嗽]],肺热[[顿咳]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[消渴]]方 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[丹溪心法]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连末 [[天花粉]]末 [[生地黄]] [[藕]]汁 [[人乳汁]] [[姜汁]] [[蜂蜜]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热[[润肺]],[[生津]]止渴 | width="20%" align="left" valign="top" | 上消证,肺热津伤,[[口渴]]多饮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清肺饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[证治汇补]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 茯苓 黄芩 桑白皮 麦冬 [[车前子]] 栀子 [[木通]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清泻]]肺热,通[[利水]]道 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺热壅盛之[[癃闭]],[[小便]]涓滴不畅 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄芩清肺饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[证治准绳]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芩 栀子 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺热,利小便 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺热[[小便不利]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清音丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[玄参]] 桔梗 [[山豆根]] [[胖大海]] 薄荷 [[硼砂]] [[金果榄]] [[射干]] 黄连 [[金银花]] 麦冬 [[诃子]] [[锦灯笼]] 黄芩 栀子 川贝母 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热润肺,生津止渴 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺胃热盛,[[咽喉肿痛]],音哑[[声嘶]],[[口干舌燥]];[[肺阴]]亏虚之[[虚火]][[咽痛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[青果丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[青果]] 金银花 黄芩 山豆根 玄参 白芍 麦冬 桔梗 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火,[[润燥]]利咽 | width="20%" align="left" valign="top" | [[乳蛾]],[[喉痹]],[[喉瘖]]属肺[[胃火]]盛、[[火邪]]熏蒸或[[风热]]邪毒上攻者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[枇杷清肺饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 人参 [[枇杷叶]] 甘草 黄连 桑白皮 [[黄柏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺泻火,[[燥湿]][[解毒]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[粉刺]]、[[酒皶鼻]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[辰砂定痛散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[朱砂]] [[煅石膏]] [[胡黄连]] [[冰片]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热解毒]]止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[鼻疳]],[[局部灼热]]焮痛(外敷) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[辛夷清肺饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[辛夷]] 生甘草 石膏 知母 栀子 黄芩 枇杷叶 [[升麻]] [[百合]] 麦冬 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺通窍,泄热散结 | width="20%" align="left" valign="top" | 风热或[[湿热]]郁积聚肺经,久而生成[[鼻息肉]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[退赤散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[审视瑶函]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 甘草 [[丹皮]] 黄芩 天花粉 桔梗 [[赤芍]] [[归尾]] [[瓜蒌仁]] 麦冬 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄肺热,[[活血]][[消瘀]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[白睛溢血]]属肺经火盛者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 [[泽泻]] 黑玄参 麦冬 甘草 黄芩 [[旋覆花]] [[菊花]] 地骨皮 桔梗 茯苓 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泻[[肺火]],[[利湿]]明目 | width="20%" align="left" valign="top" | [[白涩症]],目晴干涩不爽,[[畏光]][[羞明]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻肺汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 黄芩 地骨皮 知母 麦冬 桔梗 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泻肺热 | width="20%" align="left" valign="top" | [[金疳]]、[[白膜侵睛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻肺饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[眼科]]纂要》 | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 赤芍 黄芩 桑白皮 [[枳壳]] 木通 连翘 [[荆芥]] [[防风]] 栀子 [[白芷]] [[羌活]] 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泻肺热,[[祛风]][[凉血]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[暴风客热]],[[天行赤眼]],暴翳 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[龙胆泻肝汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[医方集解]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[龙胆草]] 黄芩 栀子 泽泻 木通 车前子 当归 生地黄 [[柴胡]] 生甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[泻肝]][[胆实]]火,清[[下焦]]湿热 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝胆实火上扰,[[头痛目赤]],[[胁痛]][[口苦]],[[耳聋]][[耳肿]];或[[湿热下注]],[[阴痒]][[阴肿]],筋瘘[[阴汗]],[[小便淋浊]],妇人湿热[[带下]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[银花解毒汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[疡科心得集]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[银花]] [[紫花地丁]] [[犀角]] [[赤茯苓]] 丹皮 连翘 黄连 [[夏枯草]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清泻肝胆,利湿解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝胆湿热]]上蒸型[[耳疖]]、[[耳疮]],有黄色渗液 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻青丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《小儿药证直诀》 | width="10%" align="left" valign="top" | 龙胆草 山栀 大黄 羌活 防风 [[川芎]] 当归 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清肝泻火]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝经]]郁火,[[目赤]][[肿痛]],烦躁易怒;小儿急惊,热盛[[抽搐]];[[蟹睛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黛蛤散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[青黛]] [[海蛤壳]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热化痰]] | width="20%" align="left" valign="top" | 肝火犯肺,[[头晕]][[耳鸣]],[[咳痰]]带血,[[咽喉不利]],[[胸胁]]作痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[凉惊丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[婴童百问]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 龙胆草 防风 [[钩藤]] 青黛 黄连 [[牛黄]] 冰片 [[麝香]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泻火[[镇静]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[小儿感冒]]挟惊 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 千金[[龙胆汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[千金要方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 龙胆草 钩藤 赤芍 黄芩 生甘草 柴胡 茯苓 桔梗 [[蜣螂]] 大黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻肝 | width="20%" align="left" valign="top" | 小儿[[壮热]]抽搐,[[口干]][[面赤]],[[角弓反张]],亦治[[惊痫]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[左金丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《丹溪心法》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 [[吴茱萸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泻火,[[降逆止呕]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝火犯胃]],胸胁[[胀痛]],嘈杂[[吞酸]],[[呕吐]]口苦,[[脘痞]][[嗳气]];[[肝火上炎]],[[绿风内障]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[苏叶黄连汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[温热经纬]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 [[苏叶]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清肝]]和胃,降逆止呕 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝热[[妊娠呕吐]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味温胆汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 陈皮 [[姜半夏]] 茯苓 麦冬 [[枳实]] [[竹茹]] 黄连 [[灯心草]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热和胃 | width="20%" align="left" valign="top" | [[胃热呕吐]],食入即吐,吐物酸臭 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[化肝煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全书》 | width="10%" align="left" valign="top" | 青皮 陈皮 [[芍药]] 丹皮 栀子 泽泻 贝母 | width="20%" align="left" valign="top" | [[疏肝]]泄热 | width="20%" align="left" valign="top" | 怒气伤肝,气逆动火,胁痛胀满,[[烦热]][[吐血]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[柴胡清肝汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[生地]] 当归 白芍 川芎 柴胡 黄芩 山栀 天花粉 防风 [[牛蒡子]] 连翘 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝解郁 | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝火]]炽盛,发为痈疽[[疮疡]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[瓜蒌]][[牛蒡]]汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 瓜萎 牛蒡子 天花粉 黄芩 陈皮 栀子 [[皂角刺]] 青皮 金银花 柴胡 甘草 连翘 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泄热 | width="20%" align="left" valign="top" | [[乳痈]]初起 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻热]]汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科]]全生集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄芩 连翘 [[当归尾]] 木通 生甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄肝热 | width="20%" align="left" valign="top" | [[热毒炽盛]],[[脱囊]],[[阴囊]]破烂 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清肝芦荟丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 当归 生地 白芍 川芎 黄连 [[海粉]] [[牙皂]] [[甘草节]] [[昆布]] [[芦荟]] 青皮 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝解郁,[[养血]][[舒筋]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[筋瘤]],瘤体坚而色紫,[[青筋]]盘曲 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[栀子清肝汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[类证治裁]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 栀子 丹皮 柴胡 当归 赤芍 茯苓 川芎 牛蒡子 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄肝火,[[化痰]]散结 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝火旺盛,颈前[[瘿瘤]]轻度或中度肿大 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 栀子清肝汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[杂病源流犀烛]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[山栀子]] [[菖蒲]] 柴胡 当归 丹皮 牛蒡子 黄芩 黄连 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泄火 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝经风热[[燥火]],耳内生疮,热痒疼痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[散肿溃坚汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[薛氏医案]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 柴胡 升麻 龙胆草 黄芩 甘草 桔梗 昆布 归尾 白芍 黄柏 [[葛根]] 黄连 [[三棱]] 木香 瓜蒌根 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝经湿热,活血软坚 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝旺火炽,[[瘰疬]]实证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 清肝引经汤 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 当归 白芍 生地 丹皮 栀子 甘草 黄柏 [[川楝子]] [[茜草]] [[白茅根]] [[牛膝]] | width="20%" align="left" valign="top" | 疏肝清热,引血下行 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝经郁火,行经吐[[衄]],血色鲜红,心烦易怒 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清肝解郁汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 当归 生地 白芍 川芎 陈皮 姜半夏 贝母 青皮 [[茯神]] [[远志]] 苏叶 生山栀 木通 甘草 [[香附]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝解郁,[[行滞]]散结 | width="20%" align="left" valign="top" | 肝脾气郁,痰[[热结]]滞,瘰疬结核,[[乳房]]结块 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄连膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 当归尾 黄柏 生地黄 [[姜黄]] [[麻油]] [[黄蜡]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火解毒,活血[[消肿]]止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 风热毒邪侵袭之耳疖,耳疮,[[鼻疮]](外用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[奇授藿香丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[藿香]]枝叶 雄[[猪胆汁]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄[[胆热]],利湿通窍 | width="20%" align="left" valign="top" | 胆腑郁热,[[鼻渊]],[[头痛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[万金膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科纂要》 | width="10%" align="left" valign="top" | 荆芥 防风 [[川连]] [[文蛤]] [[铜绿]] [[苦参]]根 薄荷 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火 | width="20%" align="left" valign="top" | [[睑弦赤烂]]偏热重者(外用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹叶泻经汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《原机启微》 | width="10%" align="left" valign="top" | 柴胡 栀子 羌活 升麻 甘草 黄芩 黄连 大黄 茯苓 赤芍 泽泻 [[草决明]] 车前子 [[淡竹叶]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清心]]利湿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[漏睛]]属心脾湿热者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[八宝眼药]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《中华人民共和国[[药典]]》(1977) | width="10%" align="left" valign="top" | [[炉甘石]] 冰片 [[珍珠]] 硼砂 麝香 [[熊胆]] [[荸荠]]粉 [[海螵蛸]] 朱砂 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火,明目[[退翳]] | width="20%" align="left" valign="top" | 漏睛,[[赤脉传睛]],[[胬肉攀睛]],[[花翳白陷]],[[凝脂翳]],蟹睛症,宿翳,[[化学性眼外伤]]属[[火热]]炽盛者(点眼用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[石决明散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[普济方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[石决明]] 草决明 羌活 山栀子 大黄 荆芥 [[木贼]] [[青葙子]] 芍药 麦冬 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热[[平肝]],退翳明目 | width="20%" align="left" valign="top" | [[圆翳内障]]属肝热上扰者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[荸荠退翳散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[中医眼科学]]讲义》(1980) | width="10%" align="left" valign="top" | 硼砂 冰片 麝香荸荠 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热明目]]退翳 | width="20%" align="left" valign="top" | 宿翳(点眼用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 退云散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科临症录》 | width="10%" align="left" valign="top" | 甲组药:[[冰香散]] 制甘石 乙组药:黄柏 黄连 黄苓 防风 [[蝉衣]] 白芷 羌活 薄荷 川芎 [[白菊花]] 荆芥 当归 大黄 赤芍 连翘 [[木贼草]] 丙组药:海螵蛸 荸荠粉 冰片 犀黄 珠粉 熊胆 淡[[硇砂]] 朱砂 [[蕤仁]]霜 麝香(先将乙组药煎汤取汁,再溶入甲组药,晒干,磨至极精细,最后加入丙组药,制成后装入玻璃小管内密封) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火,明目退翳 | width="20%" align="left" valign="top" | [[白睛青蓝]],花翳白陷,凝脂翳,[[混睛障]],宿翳,[[风轮赤豆]]属肝热炽盛者(点眼用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 退红良方 | width="20%" align="left" valign="top" | 《中医眼科学讲义》(1964) | width="10%" align="left" valign="top" | 龙胆草 焦山栀 连翘 [[桑叶]] [[甘菊]]花 [[密蒙花]] 黄芩 生地 草决明 夏枯草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热凉肝,明目退翳 | width="20%" align="left" valign="top" | [[赤膜下垂]],[[血翳包睛]]属肝经风热、[[血热]]壅滞者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 涩化丹 | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科[[六经]]法要》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[赤石脂]] 甘石 薄荷 [[僵蚕]] [[麻黄]] [[北细辛]] [[蔓荆子]] 龙胆草 [[紫草]] 黄连 芦荟 [[草乌]] [[空青]] [[珊瑚]] 上[[血竭]] 珍珠 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝凉血,明目退翳 | width="20%" align="left" valign="top" | 赤膜下垂,血翳包睛(点眼用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 点眼秦皮煎 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[圣济总录]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[秦皮]] 黄连 升麻 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热明目 | width="20%" align="left" valign="top" | 聚[[星翳]]、花翳白陷(水煎点眼) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻肝散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[银海精微]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 玄参 大黄 黄芩 知母 桔梗 车前子 龙胆草 羌活 当归 [[芒硝]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泻肺,退翳明目 | width="20%" align="left" valign="top" | 花翳白陷属热炽腑实者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[四顺清凉饮子]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 当归身 龙胆草 黄芩 [[桑皮]] 车前子 生地黄 赤芍 枳壳 甘草 [[熟大黄]] 防风 川芎 川连 木贼 羌活 柴胡 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 凝脂翳,[[黄液上冲]]属[[里热炽盛]]者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 还阴[[救苦汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《原机启微》 | width="10%" align="left" valign="top" | 升麻 [[苍术]] [[甘草梢]] 桔梗 柴胡 防风 羌活 [[细辛]] 藁木 川芎 当归尾 黄连 黄芩 黄柏 生地 知母 连翘 红花 龙胆草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[泻火解毒]],[[凉血散]]结 | width="20%" align="left" valign="top" | [[火疳]],真睛破损属心肺[[热毒]]者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[龙脑煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《普济方》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[龙脑]] 秦皮 防风 细辛 甘草 黄连(煎汤取汁入蜂蜜) | width="20%" align="left" valign="top" | 泻热泻火,退翳明目 | width="20%" align="left" valign="top" | 火疳(点眼用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 洗肝煎 | width="20%" align="left" valign="top" | 《银海精微》 | width="10%" align="left" valign="top" | 大黄 栀子 防风 薄荷 川芎 当归 羌活 甘草 蜂蜜 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热平肝 | width="20%" align="left" valign="top" | 风轮赤豆属肝热者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[朱砂煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《中医眼科学讲义》(1964) | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄柏 秦皮 细辛 白芷 [[乳香]] 朱砂 冰片 蜂蜜 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热明目 | width="20%" align="left" valign="top" | 风轮赤豆,白膜侵睛(滴眼用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[抑阳酒连散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《原机启微》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生地黄 [[独活]] 黄柏 防风 知母 蔓荆子 [[前胡]] 羌活 白芷 生甘草 黄芩 [[寒水石]] 栀子 黄连 [[防己]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热除湿,[[疏风]]明目 | width="20%" align="left" valign="top" | [[瞳神紧小]],[[瞳神干缺]]属[[风湿]]夹热者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[经效散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 柴胡 犀角 赤芍 归尾 大黄 连翘 甘草梢 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热解表]],活血化痰 | width="20%" align="left" valign="top" | 热毒炽盛,真睛破损 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻脑汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 防风 车前子 木通 [[茺蔚子]] 茯苓 熟大黄 玄参 [[元明粉]] 桔梗 黄芩 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝通腑,[[破血]]利水 | width="20%" align="left" valign="top" | 热炽腑实,肝胆火盛,真睛破损 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻肝汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 玄参 车前子 元明粉 茺蔚子 大黄 知母 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泻火 | width="20%" align="left" valign="top" | 蟹睛症属肝经火盛者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻心]]导[[赤汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《小儿药证直诀》 | width="10%" align="left" valign="top" | 木通 生地 黄连 甘草 灯心草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清心泄热 | width="20%" align="left" valign="top" | [[心火上炎]],舌上[[糜烂]],[[小便短赤]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻心汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[金匮要略]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 大黄 黄连 黄芩 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻火解毒,燥湿泄痞 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切[[实热]]火证,[[高热]]烦躁,目赤,[[吐血衄血]],[[口舌生疮]],湿热[[黄疸]],[[痈肿]][[下利]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[凉心散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄柏 青黛 硼砂 [[人中白]] [[风化硝]] 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清心泄热 | width="20%" align="left" valign="top" | 心火上炎,口舌生疮,心烦不安,小便短赤 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味导赤散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 生成黄 木通 淡竹叶 金银花 甘草 黄连 黄芩 连翘 牛蒡子 玄参 桔梗 薄荷 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清利湿热]] | width="20%" align="left" valign="top" | 脾不[[化湿]],湿热熏蒸,口内[[红肿]]糜烂 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清热甘露饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生地黄 麦冬 [[石斛]] 知母 黄芩 枇杷叶 石膏 甘草 [[茵陈]] 灯芯 | width="20%" align="left" valign="top" | 清心泻火,佐以[[养阴]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[心经]]郁热,小心[[疳证]],口舌生疮,[[小便赤涩]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[凉营清气汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[喉痧]]证治概要》 | width="10%" align="left" valign="top" | 山栀 石膏 黄连 黄芩 生地 赤苓 [[灯芯草]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄心脾积热 | width="20%" align="left" valign="top" | 实热上攻,口舌生疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄连清心饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[沈氏尊生书]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 生地黄 当归 甘草 人参 [[酸枣仁]] 茯神 远志 [[莲子肉]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清心安神]],[[健脾]]摄精 | width="20%" align="left" valign="top" | [[心火]]独亢,神浮扰精[[梦遗]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清胃散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[兰室秘藏]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 归身 丹皮 黄连 升麻 | width="20%" align="left" valign="top" | 清[[胃泻]]火,[[凉血止血]] | width="20%" align="left" valign="top" | 胃有[[积热]],牙齿痛引头疼;[[牙龈]]溃烂;[[牙宣]][[出血]];唇舌颊腮肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味清胃散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[张氏医通]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 丹皮 当归 黄连 连翘 犀角 升麻 生甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清胃泻火,凉血止血 | width="20%" align="left" valign="top" | [[胃热]]炽盛,[[齿衄]]龈肿 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清胃解毒汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 升麻 黄连 丹皮 生地 黄芩 石膏 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉营[[滋阴]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[水痘]]毒热重证,壮热烦渴,水痘密集 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹茹汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《木事方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 竹茹 半夏 [[干姜]] 甘草 [[生姜]] [[大枣]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[清胃降逆]] | width="20%" align="left" valign="top" | 胃中积热上冲,[[食已即吐]],[[口臭]]而渴 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[藿连汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[幼幼集成]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 川连 [[厚朴]] 藿香 生葛 大枣 | width="20%" align="left" valign="top" | 清胃除热止呕 | width="20%" align="left" valign="top" | 小儿胃热,呕吐不止 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[玉女煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全书》 | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 [[熟地]] 麦冬 知母 牛膝 | width="20%" align="left" valign="top" | 清胃滋阴 | width="20%" align="left" valign="top" | 胃热阴虚,头痛,[[牙痛]],[[牙龈出血]];消渴,[[消谷善饥]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[龙眼]][[白盐方]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[龙眼肉]] 白盐 | width="20%" align="left" valign="top" | [[降火]]解毒,凉血养血 | width="20%" align="left" valign="top" | [[虚火牙痛]](贴[[牙龈痛]]处) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻黄散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《小儿药证直诀》 | width="10%" align="left" valign="top" | 藿香叶 山栀仁 石膏 甘草 防风 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻脾胃伏火 | width="20%" align="left" valign="top" | 脾胃伏火,[[口疮]],口臭,[[脾热]]弄石 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清热泻脾散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 山栀 [[生石膏]] 黄芩 黄连 生地 赤苓 灯芯 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄心脾积热 | width="20%" align="left" valign="top" | 心脾积热,[[鹅口疮]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[二辛煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 生石膏 细辛 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热[[镇痛]] | width="20%" align="left" valign="top" | 风热牙痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[牙疼]]散 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[荜芨]] 细辛 [[高良姜]] [[白胡椒]] 白芷 冰片 薄荷 [[雄黄]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热辟秽,散火止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[龋齿]](外用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[泻脾除热饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《银海精微》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄芪]] 防风 茺蔚子 桔梗 大黄 黄芩 车前子 芒硝 黄连 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热除湿祛风 | width="20%" align="left" valign="top" | 胬肉攀睛属脾骨[[实火]]者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清脾散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 薄荷叶 升麻 山栀仁 赤芍 枳壳 陈皮 黄芩 藿香叶 防风石膏 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[燥湿化痰]],泄热清肝 | width="20%" align="left" valign="top" | 原患[[针眼]],余邪未清,脾胃[[伏热]],不时上攻[[胞睑]],针眼反复发作,但诸症不重 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 清胃散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 山栀仁 枳壳 栀子 石膏 [[川黄连]] 陈皮 连翘 归尾 芥穗 黄芩 防风 生甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热散结]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[胞生痰核]],胞睑[[硬结]],外皮色微红 |} <center>[[清热燥湿]]剂</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[二妙散]](丸) | width="20%" align="left" valign="top" | 《丹溪心法》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏 苍术 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿 | width="20%" align="left" valign="top" | 湿热[[走注]],[[筋骨疼痛]];湿热下注,足膝痿软,红肿[[热痛]];带下[[湿疮]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[三妙丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[医学正传]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏 苍术 [[川牛膝]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿 | width="20%" align="left" valign="top" | 湿热下注,[[两脚麻木]],如火烙之热 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[四妙丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[成方便读]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[川黄]]柏 [[薏苡仁]] 苍术 川牛膝 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热利湿]] | width="20%" align="left" valign="top" | 湿热下注,两脚麻痿肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味二妙散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《丹溪心法》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏 苍术 当归 牛膝 防己 [[萆薢]] [[龟版]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,通利[[筋脉]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[湿热浸淫]],气血不运,四肢痿软,[[下肢]]麻木,或足胫热气上腾 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[香连丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[和剂局方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 木香 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热化湿]],[[行气]][[止痢]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[湿热痢疾]],[[胸膈痞闷]],[[赤白痢]]下,[[腹痛]][[里急]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[脏连丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 公猪[[大肠]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清化湿热 | width="20%" align="left" valign="top" | [[大肠湿热]],[[肠风下血]],[[痔疮]]出血,血色鲜红;日久不止,[[肛门]][[坠痛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[芍药汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《保命集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 芍药 黄芩 甘草 黄连 大黄 槟榔 当归 木香 [[肉桂]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿解毒,止痢[[调气]][[行血]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[湿热痢]],腹痛[[便脓血]],[[赤白相兼]],[[里急后重]],[[肛门灼热]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[白头翁汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒论》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[白头翁]] 黄柏 黄连 秦皮 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,[[凉血解毒]] | width="20%" align="left" valign="top" | 痢热,腹痛,里急后重,肛门灼热,[[泻下]]脓血,赤多白少 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[连理汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《张氏医通》 | width="10%" align="left" valign="top" | 人参 [[白术]] 干姜 甘草 黄连 茯苓 | width="20%" align="left" valign="top" | 燥湿止痢,[[温中补虚]],调气化滞 | width="20%" align="left" valign="top" | [[休息痢]],[[下痢]]时发时止,日久难愈,倦怠[[嗜卧]],临厕腹痛里急,[[大便]]夹有黏液或见赤色 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 白头翁加[[阿胶]]甘草汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《金匮要略》 | width="10%" align="left" valign="top" | 白头翁 黄柏 黄连 秦皮 阿胶 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,[[凉血止痢]],养血滋阴 | width="20%" align="left" valign="top" | [[血虚热]]痢伤络,产后血虚下痢 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[开噤散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[医学心悟]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 人参 黄连 [[石菖蒲]] [[丹参]] [[石莲子]] 茯苓 陈皮 [[冬瓜子]] 陈米 [[荷叶蒂]] | width="20%" align="left" valign="top" | 泄热和胃,辛苦通降 | width="20%" align="left" valign="top" | [[噤口痢]],湿热疫毒蕴结肠中,下痢[[胸闷]],[[呕逆]][[不食]],口气秽臭 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[驻车丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 阿胶 当归 干姜 | width="20%" align="left" valign="top" | [[养阴清热]]。燥湿止痢 | width="20%" align="left" valign="top" | [[久痢]][[伤阴]],痢下赤白脓血或下鲜血黏稠,脐腹[[灼痛]],[[虚坐努责]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连[[理中汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证因脉治》 | width="10%" align="left" valign="top" | 人参 白术 干姜 甘草 黄连 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,益气止痢 | width="20%" align="left" valign="top" | 大下痢脉沉,微[[昏睡]],下痢多者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[蛇床子散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[蛇床子]] 苦参 百部 [[明矾]] [[花椒]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,杀虫止带 | width="20%" align="left" valign="top" | 带下阴痒(坐浴用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[塌痒汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科正宗]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[鹤虱]]草 苦参 [[威灵仙]] 当归尾 [[狼毒]] 蛇床子 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,解毒杀虫,[[祛风止痒]] | width="20%" align="left" valign="top" | 阴痒(外洗用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[珍珠散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[中医妇科学]]》(1979) | width="10%" align="left" valign="top" | 珍珠 青黛 雄黄 黄柏 [[儿茶]] 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,解毒[[止痒]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[外阴瘙痒]],皮肤破损者(外搽用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[苦参汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《疡科心得集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 苦参 蛇床子 白芷 银花 菊花 黄柏 [[地肤子]] 大菖蒲 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,祛风杀虫 | width="20%" align="left" valign="top" | 阴痒,[[阴蚀]],[[牛皮癣]],[[麻风]]等(外洗用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[三黄洗剂]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 大黄 黄柏 黄芩 [[苦参片]] 医用[[石炭酸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,止痒[[收涩]] | width="20%" align="left" valign="top" | 一切[[皮肤科]]急性病主[[疖病]]有红肿焮痒出水者(外洗用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 解毒[[洗剂]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《许履和外科[[医案]][[医话]]集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏水(20%,100亳升)[[白矾]] 雄黄 [[甘油]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,解毒止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 急性皮肤病,局部红肿焮痒出水(外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏霜 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄柏液]] [[硬脂酸]] [[石蜡油]] 甘油脂 凡士木 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热止痒]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[皮炎]],[[湿疹]](外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[颠倒散洗剂]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《实用中医[[外科学]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[硫磺]] 生大黄 [[石灰]]水 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 皮炎,[[瘙痒]]证(外洗用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 紫连膏 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄柏 生地黄 当归 紫草 冰片 [[凡士林]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,凉血活血 | width="20%" align="left" valign="top" | [[旋耳疮]]日久,[[血虚生风]][[化燥]](外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连油[[混悬液]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄连粉]] [[蓖麻油]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 旋耳疮见红肿焮痛,瘙痒出水者(外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连油 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄连素]]片 麻油 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 湿疹,[[唇风]](外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 皮酯膏 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 黄柏 煅石膏 烟膏 凡士林 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,杀虫止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 湿疹,[[肛门瘙痒]],[[顽癣]],[[神经性皮炎]](外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | 皮枯膏 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 黄柏 煅石膏 烟膏 [[枯矾]] 凡士林 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,杀虫止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 各种慢性皮肤病(外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[烂耳散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[穿心莲]]粉 猪胆汁 枯矾 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,敛湿去脓 | width="20%" align="left" valign="top" | [[脓耳]]病(外擦用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[红棉散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科方外奇方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[煅龙骨]] 枯矾 海螵蛸 胭脂 飞丹 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热燥湿,敛湿去脓 | width="20%" align="left" valign="top" | [[聤耳]],又名脓耳病,肝胆湿热,[[耳道流脓]](外擦用) |} <center>气血两清剂</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[清瘟败毒饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[疫疹一得]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生石膏 乌犀角 真川连 栀子 桔梗 黄芩 知母 赤芍 玄参 连翘 甘草 丹皮 竹叶 小生地 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉血泻火 | width="20%" align="left" valign="top" | [[瘟疫]]热毒,[[气血两燔]],高热烦躁,大渴引饮,咽痛,头痛,或发斑吐衄,[[舌绛]][[唇焦]];[[接触性皮炎]],[[药物性皮炎]],[[红斑狼疮]]而热毒炽盛者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 凉营清气汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《喉痧证治概要》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角尖 鲜石斛 生石膏 鲜生地 薄荷叶 生甘草 黄连 [[焦栀子]] [[牡丹皮]] [[赤芍药]] 玄参 连翘壳 鲜竹叶 [[茅根]] [[芦根]] 金汁 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清气凉营]],泻火解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | [[疫喉]]痧,邪在气营,痧疹密布,壮热烦躁,甚则[[谵妄]],咽喉肿痛腐烂 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[化斑汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[温病条辨]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 知母 生甘草 玄参 犀角 白粳米 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清气]]凉血 | width="20%" align="left" valign="top" | [[温病]]气血两燔,发热发斑 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 黄连 茵陈 升麻 山栀子 | width="20%" align="left" valign="top" | 清心泻火,凉血解毒,利湿退黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 瘟疫[[时毒]],内陷[[营血]],邪人心包,身目悉黄之[[急黄]]症;[[热痹]][[化火]][[伤津]],[[关节痛]]剧,入夜尤甚 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角解毒饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 牛蒡子 犀角 [[荆芥穗]] 防风 连翘 金银花 赤芍 生甘草 川黄连 生地黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 疏风解毒,凉血[[化瘀]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[赤游风]],头面四肢皮肤赤热而肿,色若涂丹,游走不定 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[化毒丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[小儿卫生总微论方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 黄连 桔梗 玄参 薄荷 大黄 青黛 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[疏风清热]],解毒凉营 | width="20%" align="left" valign="top" | 火毒上攻,小儿[[囟填]]或[[解颅]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀地清络饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《重订[[通俗伤寒论]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 丹皮 连翘 [[竹沥]] [[桃仁]] 鲜生地 生赤芍 [[生姜汁]] 鲜茅根 鲜[[菖蒲汁]] [[灯心]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清气凉营,[[开窍]][[通瘀]] | width="20%" align="left" valign="top" | 热在气营,[[邪闭]][[心包]],身热心烦,甚则[[神昏]][[谵语]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 清胃解毒汤 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 升麻 黄连 丹皮 生地黄 黄芩 石膏 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热凉营解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 水痘毒热重证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角消毒饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《张氏医通》 | width="10%" align="left" valign="top" | 防风 牛蒡子 荆芥 犀角 银花 甘草 连翘 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热凉血]],[[疏风散]]邪 | width="20%" align="left" valign="top" | 气血两燔,[[痘疮]]发疔,胃热[[咽肿]][[便秘]] |} <center>[[清营凉血]]剂</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[清营汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《温病条辨》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 生地黄 [[元参]] 竹叶卷心 麦冬 丹参 黄连 银花 连翘 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清营]]透热,养阴活血 | width="20%" align="left" valign="top" | 温病[[邪热]]传入[[营分]],身热[[夜甚]],神烦少寐,时有谵语,口渴或不渴,[[斑疹]]隐隐 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清宫汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《温病条例》 | width="10%" align="left" valign="top" | 元参心 [[莲子心]] 竹叶卷心 连翘心 犀角尖 连心麦冬 | width="20%" align="left" valign="top" | 清心解毒,养阴生津 | width="20%" align="left" valign="top" | 温病误汗,液伤邪陷,心包受邪,发热昏谵 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角地黄汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 生地 丹皮 赤芍 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉血散瘀 | width="20%" align="left" valign="top" | 温病[[热入血分]],热甚动血或[[蓄血]][[发狂]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角大青汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《张氏医通》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 [[大青叶]] 玄参 升麻 黄连 黄芩 黄柏 栀子 生甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉血消斑 | width="20%" align="left" valign="top" | 斑出火盛,狂闷难透 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清凉甘露饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角[[银柴胡]] 茵陈 石斛 枳壳 麦冬 甘草 生地 黄芩 知母 枇杷叶 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热凉血,润燥生津 | width="20%" align="left" valign="top" | 茧蜃高突坚硬,或损破流血,或积热生痰,或渴证久作 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[四生散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《银海精微》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 生薄荷 生[[艾叶]] 生当归 [[朴硝]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热凉血,消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 眼疾[[胞肿如桃]] |} <center>清热解毒剂</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[仙方活命饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[校注妇人良方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[穿山甲]] 皂角刺 当归尾 生甘草 金银花 赤芍 乳香 没药 防风 天花粉 陈皮 贝母 白芷 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿溃坚,[[活血止痛]] | width="20%" align="left" valign="top" | 痈疽[[肿疡]]初起,热毒壅聚,[[气滞血瘀]],局部红肿焮痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[五味消毒饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 金银花 [[野菊花]] [[蒲公英]] 紫花地丁 [[天葵子]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消散[[疔疮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 火毒结聚的[[痈疮]][[疖肿]]疔毒,湿热带下,[[产后发热]],热毒上攻所致耳疮目疾 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 清热消炎片 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 蒲公英 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 疮疡[[阳证]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[银黄片]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 金银花 黄芩 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 疮疡阳证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 银花[[甘草汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科十法》 | width="10%" align="left" valign="top" | 金银花 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清火解毒]] | width="20%" align="left" valign="top" | 疮汤热毒、[[烧伤]]或疮面[[感染]]时洗涤用 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[连翘败毒散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 连翘 荆芥 防风 柴胡 升麻 桔梗 甘草 川芎 牛蒡子 红花 当归尾 [[苏木]] 天花粉 羌活 独活 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,化痰活血 | width="20%" align="left" valign="top" | [[木舌]]肿硬,[[发颐]]初肿,痈疽初发 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[化斑解毒汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 玄参 知母 石膏 牛蒡子 [[人中黄]] 黄连 升麻 连翘 甘草 淡竹叶 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,[[滋阴降火]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[三焦]]风热上攻,[[丹毒发]]斑 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 犀[[黄散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《中医眼科学讲义》(1964) | width="10%" align="left" valign="top" | 西月石粉 冰片 麝香 犀黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,明目退翳 | width="20%" align="left" valign="top" | [[椒疮]],[[粟疮]],火疳,白涩症,[[聚星障]],赤障下垂,血翳包晴 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀黄丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 牛黄 麝香 乳香 没药 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,[[化瘀散结]],[[活血祛瘀]],消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[乳癖]],[[乳疬]],乳岩,瘰疬,骨核,疔毒[[恶疮]],[[走黄]]陷证,流注及[[癌症]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 犀黄[[醒消丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 牛黄 麝香 乳香 没药 黄米饭 雄精 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,散结[[消痈]] | width="20%" align="left" valign="top" | 痈汤脓成未溃,局部红肿热痛;岩、瘰疬等证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清营退肿膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 大黄 鞭蓉叶 黄芩 黄柏 [[花粉]] [[滑石]] 东丹 凡士林 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[骨折]],[[软组织损伤]]初期;疮疡焮热作痛(外用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄连解毒汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外台秘要]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄芩 黄柏 栀子 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻火解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切实热火毒,三焦热盛之证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[芩连二母丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芩 黄连 知母 贝母 当归 白芍 [[羚羊角]] 生地 熟地 [[蒲黄]] 地骨皮 川芎 生甘草 [[侧柏叶]] | width="20%" align="left" valign="top" | 抑火滋阴解毒,养血凉血[[通脉]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[血瘤]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清热消毒散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 山栀 连翘 当归 芍药 生地 银花 川芎 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 消热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切痈疽阳证,肿痛发热作渴 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[栀子金花丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《全国[[中药]]成药处方集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 栀子 黄芩 大黄 黄柏 天花粉 知母 黄连 金银花 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,通腑泻热 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺胃热盛,叶血[[衄血]];口舌生疮;牙痛咽肿;感染发热;[[大便秘结]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[桔梗汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒论》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,排脓消痈 | width="20%" align="left" valign="top" | [[肺痈]],咳[[吐脓血]],腥臭[[胸痛]],[[气喘]]身热,烦渴喜饮,慢性乳蛾 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[桔梗白散]](原名[[白散]]) | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒论》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 贝母 [[巴豆]] | width="20%" align="left" valign="top" | 峻驱肺脓,[[温下]]寒实,涤谈开结 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺痈[[溃脓期]],[[心下硬满]]疼痛,喘[[不得卧]],大便秘结,[[寒实结胸]]证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[苇茎汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[鲜芦根]] 薏苡仁 [[冬瓜仁]] 桃仁 | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺化痰,[[逐瘀排脓]] | width="20%" align="left" valign="top" | 肺痈[[成痈期]],[[咳嗽]]气急,吐痰腥臭 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 如金[[解毒散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全书》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 生甘草 黄芩 黄连 黄柏 山栀 | width="20%" align="left" valign="top" | 降火解毒,清肺消痈 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺痈成痈期,咳痰腥臭 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味桔梗汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医学心语》 | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 生甘草 贝母 [[橘红]] 银花 薏苡仁 [[葶苈子]] [[白芨]] | width="20%" align="left" valign="top" | 排脓解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺痈溃脓期,咳吐大量脓血痰,腥臭异常,胸中[[烦满]]而痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[沙参]][[清肺汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[北沙参]] [[生黄芪]] [[太子参]] [[合欢皮]] 白芨 生甘草 桔梗 薏苡仁 冬瓜仁 | width="20%" align="left" valign="top" | [[益气养阴]],清肺化痰,解毒排脓 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺痈恢复期,热[[退咳]]轻,脓血渐少,痰液清稀,或见胸胁[[隐痛]],难以久卧,[[自汗]][[盗汗]],低烧[[潮热]],心烦[[咽干]],形体[[消瘦]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[大黄牡丹汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《金匮要略》 | width="10%" align="left" valign="top" | 大黄 丹皮 桃仁 冬瓜仁 芒硝 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻热破瘀,散结消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[肠痈]]初起,[[少腹]]肿痞[[拒按]],善屈右足蜷卧,[[牵引]]则痛剧 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[红藤煎]]剂 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[红藤]] 紫花地丁 乳香 没药 大黄 连翘 玄胡 丹皮 甘草 金银花 | width="20%" align="left" valign="top" | 通腑清热,[[行瘀]]止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 肠痈脓未成,或脓已成而未溃破 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 红藤[[败酱汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 红藤 [[败酱草]] 紫花地丁 大黄 丹皮 蒲公英 金银花 连翘 黄芩 黄柏 桃仁 乳香 没药 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消癥散结 | width="20%" align="left" valign="top" | [[盆腔炎]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 锦红汤 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 红藤 蒲公英 生大黄 制[[川朴]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,行气通腑,活血消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[肠痈腹痛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[薏苡附子败酱散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《金匮要略》 | width="10%" align="left" valign="top" | 薏苡仁 [[附子]] 败酱草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消痈排脓 | width="20%" align="left" valign="top" | 肠痈脓已成者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[四妙勇安汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[验方新编]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 玄参 当归 银花 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,活血止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[脱疽]],热毒炽盛,患肢黯红微肿灼热,溃料腐臭,疼痛剧烈 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[顾步汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科真诠]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芪 石斛 当归 牛膝 人参 紫花地丁 生甘草 金银花 菊花 蒲公英 | width="20%" align="left" valign="top" | 益气养阴,清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 热毒型脱疽 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清心药]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 当归 丹皮 川芎 赤芍 生地黄 黄芩 黄连 连翘 栀子 桃仁 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,[[祛瘀消肿]] | width="20%" align="left" valign="top" | 开放性骨折,[[关节脱位]]及软组织损伤 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[普济消毒饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[东垣试效方]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芩 黄连 橘红 甘草 玄参 柴胡 桔梗 连翘 [[板蓝根]] [[马勃]] 牛蒡子 薄荷 僵蚕 升麻 | width="20%" align="left" valign="top" | 疏风散邪,清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | [[大头瘟]]。风热[[疫毒]]之邪,壅于上焦,发于头面,[[恶寒发热]],头面红肿焮痛,其他一切疮疡阳证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[六应丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 珍珠 牛黄 [[蟾酥]] [[腰黄]] 冰片 [[公丁香]] | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消炎,退肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉肿痛及痈[[疖]]虫咬 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[玉钥匙]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[三因极一病证方论]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 焰硝 硼砂 片脑 [[白僵蚕]] | width="20%" align="left" valign="top" | 泻热解毒,[[清咽]]利喉 | width="20%" align="left" valign="top" | 急喉瘖,声嘶,语音难出,喉痹喉痛,[[吞咽困难]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[梅花点舌丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 没药 硼砂 熊胆 乳香 血竭 [[葶苈]] 大冰片 [[沉香]] 蟾酥 麝香 珍珠 朱砂 牛黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 疔毒恶疮,[[无名肿毒]],痈疖红肿,咽喉肿痛(外用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[润喉片]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 甘草粉 硼砂 [[食盐]] [[玄明粉]] 酸梅 荸荠粉 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热润燥,[[解毒利咽]] | width="20%" align="left" valign="top" | 肺经郁热,乳蛾肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[沆瀣丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《幼幼集成》 | width="10%" align="left" valign="top" | 川芎 大黄 黄芩 黄柏 滑石 [[黑丑]](炒)薄荷 槟榔 枳壳 连翘 赤芍 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,泻下 | width="20%" align="left" valign="top" | 小儿浑身壮热,口舌疮疡,十种火丹,诸般抽搐 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[铁笛丸]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 诃子 麦冬 茯苓 [[瓜蒌皮]] 贝母 甘草 桔梗 [[凤凰衣]] 玄参 青果 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒化痰,润肺利咽 | width="20%" align="left" valign="top" | 风热侵袭之急喉瘖;气滞血瘀痰凝或[[肺脾气虚]],[[肺肾阴虚]]之慢喉瘖 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 清咽下癣汤 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 元参 桔梗 甘草 牛蒡子 贝母 瓜蒌 射干 [[马兜铃]] 荆芥 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,利咽消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[麻疹]]热毒攻喉,咽喉肿痛,[[声音嘶哑]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清咽利膈汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 连翘 栀子 黄芩 薄荷 牛蒡子 防风 荆芥 玄明粉 玄参 金银花 大黄 黄连 桔梗 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 泄热解毒,利咽消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 邪热传里,肺胃热盛,咽喉肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[神仙活命汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[白喉]]治法抉微》 | width="10%" align="left" valign="top" | 龙胆草 玄参 黄柏 板蓝根 瓜蒌皮 石膏 白芍 马兜铃 甘草山栀 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,养阴利咽 | width="20%" align="left" valign="top" | 白喉 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 眼珠灌脓方 | width="20%" align="left" valign="top" | 《中医眼科学讲义》(1964) | width="10%" align="left" valign="top" | [[生军]] 瓜蒌仁 生石膏 玄明粉 枳实 栀子 夏枯草 银花 黄芩 花粉 竹叶 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 凝脂翳,黄液上冲 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[羚羊角饮子]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 羚羊角 犀角 防风 桔梗 茺蔚子 玄参 知母 大黄 草决明 甘草 黄芩 车前子 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热泻火解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 黄液上冲 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[通脾泻胃汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视瑶函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 麦冬 茺蔚子 知母 车前子 石膏 防风 黄芩 [[天冬]] 熟大黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 黄液上冲 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 银花解毒汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《庞氏经验方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 银花 蒲公英 炙[[桑枝]] 龙胆草 花粉 黄芩 大黄 蔓荆子 枳壳 | width="20%" align="left" valign="top" | 泄肝解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 混睛障 |} <center>清热解毒剂(外用类)</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[鱼腥草]]液 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 鱼腥草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | [[耳痛]],[[耳内流脓]](滴耳),耳聋耳鸣属[[热证]]者([[穴位注射]]) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[麝香散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[喉症]]全科紫珍集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 麝香 冰片 黄连末 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,芳香辟秽,散结消瘤 | width="20%" align="left" valign="top" | [[喉瘤]],[[耳蕈]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[七叶一枝花]] [[酒精]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 七叶一枝花 75%酒精 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 耳痛,耳内流脓 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 耳灵散 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 冰片 玄明粉 硼砂 硇砂 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,收敛去湿 | width="20%" align="left" valign="top" | 脓耳,耳疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[硇砂散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 硇砂 [[轻粉]] 冰片 雄黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 清火解毒,干枯收敛,[[除湿]]消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 鼻息肉 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 明矾散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[中医]]耳鼻科学》 | width="10%" align="left" valign="top" | 明矾 [[甘遂]] [[白降丹]] 雄黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 清火解毒,腐蚀收敛 | width="20%" align="left" valign="top" | 鼻息肉 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[四黄散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄芩 黄柏 大黄 滑石 五味子 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[鼻头]]红赤或[[鼻孔]]糜烂 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[珠黄散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 人中白 马勃粉 青黛[[孩儿茶]] 玄明粉 硼砂 薄荷 黄连 牛黄 [[珍珠末]] [[梅片]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿利咽 | width="20%" align="left" valign="top" | 风热侵袭,喉内灼痛,急喉瘖症 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 珠黄散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《和剂局方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 珍珠 [[西黄]](即牛黄) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,生肌敛疡 | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉肿痛、腐烂,[[牙疳]],口舌破碎 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[冰硼散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[煅硼砂]] 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 泻火止痛,解毒消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 心脾积热,口疮[[口糜]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 冰硼散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 玄明粉 朱砂 硼砂 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,化痰利喉 | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉肿痛,急喉瘖,[[喉风]],口舌生疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 玉匙散 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 玄明粉 腰黄 [[天虫]] 炒月石 | width="20%" align="left" valign="top" | 散[[风化]]痰,解毒消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[咽喉]]口舌肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 川硝散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 川硝 [[紫雪丹]] 盐 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 心脾积热,[[舌肿]]木硬 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 牛桔汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[医门补要]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 牛蒡子 桔梗 薄荷 葛根 [[象贝]] 柴胡 甘草 枳壳 | width="20%" align="left" valign="top" | 祛风散邪,泻火解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 小儿鹅口疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[冰麝散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄柏 甘草 [[鹿角霜]] 玄明粉 明矾 硼砂 冰片 麝香 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛,[[化腐]]生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | 实热亢盛,牙龈溃烂 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[锡类散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[金匮翼]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[象牙]]屑 珍珠 青黛 冰片 [[壁钱]] 牛黄 [[人指甲]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,去腐生新 | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉腐烂,唇舌肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 养阴[[生肌散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 牛黄 黄柏 龙胆草 雄黄 青黛 甘草 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,养阴生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | 口疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[柳花散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏 青黛 肉桂 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛,祛腐生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | [[虚火上炎]],口舌生疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[红眼药]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 朱砂 生月石 制炉甘石 海螵蛸 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 腐蚀[[胬肉]],解毒明目 | width="20%" align="left" valign="top" | 胬肉攀睛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[擦药]]方 | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视遥函》 | width="10%" align="left" valign="top" | 血竭 乳香 没药 轻粉 [[密陀僧]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[风赤疮痍]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[立胜煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《中医眼科学讲义》(1964) | width="10%" align="left" valign="top" | 川连 黄柏 秦皮 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,明目止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 黄液上冲 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[一绿散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《审视遥函》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[芙蓉叶]] 生地黄 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[眼胞]]赤肿如桃 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[胆汁二连膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼病的[[辨证]] [[论治]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 川连 胡黄连 [[牛胆汁]] 蜂蜜 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,明目止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 暴风客热,天行赤眼,赤脉传睛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 穿心莲[[眼膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《全国中草药新医疗法展览会资料汇编》 | width="10%" align="left" valign="top" | 穿心莲浓缩液 [[新洁尔灭]][[无水羊毛脂]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉血消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 凝脂翳,[[电光性眼炎]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[千里光]][[眼药水]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医院制剂》修订本 | width="10%" align="left" valign="top" | 千里光 [[蒸馏水]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒止痛,凉血消肿明目 | width="20%" align="left" valign="top" | 暴风客热,金疳,白涩症,赤膜下垂,血翳包睛,瞳神紧小,瞳神干缺 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[化铁丹眼水]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 雄鸡化骨 [[川椒]] [[砂仁]] 风化硝 古铜钱 新绣花针 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 椒疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄连西瓜霜眼药水]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《中医眼科学》(1980) | width="10%" align="left" valign="top" | [[硫酸]] 黄连素 [[西瓜霜]] 月石 硝苯汞 蒸馏水 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 椒疮,粟疮,赤脉传睛,暴风客热,天行赤眼,金疳,白涩症,赤膜下垂,血翳包睛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芩眼药水 | width="20%" align="left" valign="top" | 《临床[[眼科学]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芩 [[乙醇]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 瞳神紧小,瞳神干缺,花翳白陷,凝脂翳 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 珠黄散 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[珍珠粉]] 西黄 朱砂 麝香 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,明目退翳 | width="20%" align="left" valign="top" | 火疳,白膜侵睛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[紫归油]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科证治》 | width="10%" align="left" valign="top" | 紫草 当归 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉血燥湿 | width="20%" align="left" valign="top" | 唇风症,[[口唇]]干裂出血 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[蜂房汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[圣济]]录总》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[蜂房]] [[淡豆鼓]] [[蜀椒]](去目) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,祛腐止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 龋齿牙痛(含漱) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[细辛散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 细辛 [[荜茇]] 白芷 青盐 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[齿龈肿痛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 青吹石散 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 煅石膏 煅人中白 青黛 薄荷 黄柏 川连 煅月石 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 口舌咽喉碎痛之[[疳疮]]及[[乳头破碎]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[如意金黄散]]膏 | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[南星]] 苍术 甘草 白芷 花粉 厚朴 陈皮 黄柏 姜黄 大黄(或加凡士林调为[[膏剂]]) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,[[祛瘀]]除湿,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切痈疡疮疖,初起见红肿热痛,属阳证者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏溶液24% | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄柏片]] [[硼酸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 痈疽疮疡溃后,脓腐不脱,疼痛不止,疮口难敛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏[[搽剂]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏溶液 麻油 [[单硬脂酸甘油酯]] 十二烷[[磺酸钠]] [[吐温]][[尼泊金]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,润肤止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切[[皮肤病]]糜烂,[[结痂]],渗液不多者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[三黄膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 东丹 黄柏 黄芩 大黄 滑石 凡士林 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,凉血消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 损伤初起[[瘀血]]内留或局部见红肿热痛者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 四黄散膏 | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 黄柏 大黄 黄芩 (或加凡士林调为膏剂) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[创伤感染]]及阳痈局部红肿热痛者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[五黄散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[黄丹]] 黄连 黄芩 黄柏 大黄 乳香 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,化瘀止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[挫伤]]热毒肿痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连膏 | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄连 当归 黄柏 生地 姜黄 麻油 黄蜡 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,润燥止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 疮疡阳证,臭[[疳]],鼻疮干燥肿痛,水火[[烫伤]],[[乳头]]碎痛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[紫金锭]](又名[[玉枢丹]]) | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[片玉心书]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 雄黄 朱砂 麝香 [[五倍子]] [[红芽大戟]](去芦) [[山慈姑]](洗去皮毛) [[续随子]]肉(去油) | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒散结,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[疮毒]]肿疡,蛇虫诸毒,[[霍乱痧]]胀,瘟疫喉风,[[惊风]][[癫狂]],蛇犬[[咬伤]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[青黛散]]膏 | width="20%" align="left" valign="top" | 《实用中医外科学》 | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 石膏 滑石 黄柏(或加凡士林制成膏剂) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,[[收湿]]止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切皮肤病,焮肿痒痛出水 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[青蛤散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 蛤粉 石膏 轻粉 黄柏 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,收敛去湿 | width="20%" align="left" valign="top" | 臭疳红肿糜烂有渗液 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[九黄丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 制乳香 制没药 [[川贝]] 石膏 红开 腰黄 朱砂 炒月石 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消瘀,提脓去腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切痈疽已溃,脓出不畅,[[肿胀]]疼痛,腐肉不脱 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[苦参子膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[苦参子]]仁 凡士林 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒蚀疣 | width="20%" align="left" valign="top" | 疣赘 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[扁平疣]]外洗方 | width="20%" align="left" valign="top" | 成都中医研究所方 | width="10%" align="left" valign="top" | 鲜[[马齿苋]] 苍术 蜂房 白芷 细辛 蛇床子 苦参 陈皮 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒蚀疣 | width="20%" align="left" valign="top" | 扁平疣 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[神灯照法]]方 | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="20%" align="left" valign="top" | 朱砂 雄黄 血竭 没药 麝香 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒活血消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 痈疽轻证(制成药捻点燃熏烟) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[玉露散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《实用中医外科学》 | width="10%" align="left" valign="top" | 芙蓉叶(加凡士林则为膏剂) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,消肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切疮疡阳证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[太乙膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 玄参 白芷 归身 肉桂 赤芍 大黄 生地 [[土木鳖]] [[阿魏]] 轻粉 槐[[柳枝]] [[血余]] 东丹 乳香 没药 麻油 | width="20%" align="left" valign="top" | 清火解毒,[[活血散]]瘀,消肿生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切疮疡已溃或未溃者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 小升丹 | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[水银]] 白矾 [[火硝]] 没药 麝香 当归身 墨炭 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒提脓祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | [[溃疡]]脓栓未落,腐肉未脱,或脓水不净,新肌未生 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[千金散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《实用中医外 科学》 | width="10%" align="left" valign="top" | 煅白砒 制乳香 制没药 轻粉 飞朱砂 赤石脂 煅雄黄 炒五倍子 醋制[[蛇含石]] | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒活血消肿,蚀恶提脓祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切恶疮顽肉死腐不脱者及[[千日疮]],[[鸡眼]],[[痔瘘]],疣赘 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[千捶膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | [[蓖麻子]]肉 嫩[[松香]]粉 轻粉 东丹 银米 [[茶油]] | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消肿,提脓祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切痈肿疔疖疮疽之阳证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[拔毒生肌散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《武汉中药成 方集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 冰片 [[红升丹]] 轻粉 [[龙骨]] 甘石 黄丹 煅石膏 [[白蜡]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[拔毒生肌]] | width="20%" align="left" valign="top" | 痈疽溃而不敛及各种分泌物较多的[[创面]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 药制丝线 | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[芫花]] 壁钱 丝线 | width="20%" align="left" valign="top" | 攻毒,腐蚀[[恶肉]] | width="20%" align="left" valign="top" | 瘘管 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[咬头膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 铜绿 松香 乳香 没药 生木鳖 蓖麻子(去尖) 杏仁 巴豆 白砒 | width="20%" align="left" valign="top" | 腐蚀解毒提脓 | width="20%" align="left" valign="top" | 疮疡已成脓而不能自破者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[黑虎丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科诊疗学》 | width="10%" align="left" valign="top" | 灵[[磁石]](醋煅) [[母丁香]] 公丁香(炒黑) [[全蝎]] 僵蚕 炙甲片 炙[[蜈蚣]] [[蜘蛛]] 麝香 牛黄 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消肿,提脓祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 痈疽,瘰疬,[[流痰]],溃后脓腐不净而对升丹[[过敏]]者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[蟾酥合剂]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 酒化蟾酥 腰黄 铜绿 炒[[绿矾]] 轻粉 乳香 没药 枯矾 干[[蜗牛]] 麝香 血竭 朱砂 煅炉甘石 [[煅寒水石]] 硼砂 [[灯草]]灰 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消肿,提脓化腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 疔疮,白喉,[[走马牙疳]]等证 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[蟾酥丸]] 蟾酥条 蟾酥饼 | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 酒化蟾酥 轻粉 麝香 枯矾 寒水石 制乳香 制没药 铜绿 [[胆矾]] 雄黄 蜗牛 朱砂 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒化腐,[[消肿散]]坚 | width="20%" align="left" valign="top" | 疔疮初起(内服或外用) |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[冲和膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[紫荆皮]](炒) 独活 赤芍 白芷 石菖蒲 | width="20%" align="left" valign="top" | 蚀恶肉,[[化脓]]腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 恶疮顽肉死腐不脱及千日疮,鸡眼,[[痔漏]]等 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 鸡眼散 | width="20%" align="left" valign="top" | 《实用中医外 科学》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[水杨酸]] 东丹 [[苯唑卡因]] 白糖 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蚀,软坚 | width="20%" align="left" valign="top" | 鸡眼,[[胼胝]],[[寻常疣]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[平胬丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科诊疗学》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[乌梅]]肉(煅存性) 月石 轻粉 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 腐蚀平胬,解毒排脓 | width="20%" align="left" valign="top" | 疮疡有胬肉突出,排脓障碍 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[九华膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 月石 龙骨 川贝 冰片 朱砂 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消肿止痛,生肌润肤 | width="20%" align="left" valign="top" | [[内外痔]]肿痛及[[内痔]]术后 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[三品一条枪]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | width="10%" align="left" valign="top" | 白砒 白矾 雄黄 乳香 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蚀消肿 | width="20%" align="left" valign="top" | 瘰疬,[[脂瘤]],痔疮,[[肛瘘]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[二黄枯痔钉]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏 大黄 白芨 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,蚀恶祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 痔疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 枯痔钉 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 红砒 明矾 朱砂 雄黄 没药 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒,腐蚀[[痔核]] | width="20%" align="left" valign="top" | 痔疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[消痔]]散 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 煅[[田螺]] 煅成[[橄榄核]] 冰片 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒,消痔退肿止痛 | width="20%" align="left" valign="top" | 内痔脱出,[[直肠脱垂]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[枯痔散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 白砒 白矾 月石 雄黄 [[硫黄]] | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蚀 | width="20%" align="left" valign="top" | 内痔,瘘管,赘瘤,[[血栓]]闭塞[[脉管炎]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[灰皂散]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 新出窑石灰 楠皂自然水 黄丹 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蚀 | width="20%" align="left" valign="top" | 内、[[外痔]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[五宝散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[钟乳石]] 朱砂 珍珠 冰片 [[琥珀]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,收湿[[敛疮]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[杨梅]]疳疮结毒及[[婴儿湿疹]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[旱螺散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 白[[田螺壳]] 冰片 麝香 轻粉 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒散结,祛腐生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | [[横痃]],[[杨梅结毒]],疳疮溃烂 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[皮癌净]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 红砒 [[指甲]] 头发 大枣 碱发面 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | [[鳞状上皮]]癌 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[九一丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 红升丹(9:1) | width="20%" align="left" valign="top" | 提脓[[拔毒]],去腐生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | 疮疡溃后,脓毒壅滞,腐内不脱,疮口不敛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[八二丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 升丹(8∶2) | width="20%" align="left" valign="top" | 排脓提毒 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切溃疡,脓流不畅,腐肉不化 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[七三丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 升丹(7∶3) | width="20%" align="left" valign="top" | 清提脓拔毒祛腐 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切溃疡,脓腐难脱 |- | width="10%" align="left" valign="top" | 五五丹 | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 升丹(5∶5) | width="20%" align="left" valign="top" | 清热解毒,祛腐搜脓 | width="20%" align="left" valign="top" | 一切痈疽恶疮的腐烂高峰期 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[红油膏]] | width="20%" align="left" valign="top" | (验方) | width="10%" align="left" valign="top" | 九一丹 东丹 凡士林 | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒化腐生肌 | width="20%" align="left" valign="top" | 溃疡不敛及烫伤、[[创伤]]等创面较大者 |} <center>[[清解]][[暑热]]剂</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[清络饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《温病条辨》 | width="10%" align="left" valign="top" | 鲜[[荷叶]]边 鲜银花 [[丝瓜皮]] [[西瓜]] 翠衣 鲜[[扁豆花]] 鲜[[竹叶心]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[祛暑]]清热 | width="20%" align="left" valign="top" | 暑热伤肺,邪在气分。身热口渴不甚,头目不清,昏眩微胀 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[桂苓甘露饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《宣明论文》 | width="10%" align="left" valign="top" | 茯苓 甘草 白术 泽泻 [[官桂]] 石膏 寒水石 滑石 [[猪苓]] | width="20%" align="left" valign="top" | 祛暑清热,[[化气]]利湿 | width="20%" align="left" valign="top" | [[中暑]]受湿,发热头痛,烦渴引饮,小便不利,及[[霍乱]]吐下 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[六一散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[伤寒直格]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 祛暑利湿清热 | width="20%" align="left" valign="top" | 感受[[暑湿]],身热烦渴,小便不利或[[泄泻]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[碧玉散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒直格》 | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 甘草 青黛 | width="20%" align="left" valign="top" | 祛暑清热 | width="20%" align="left" valign="top" | 暑湿证兼有[[肝胆郁]]热 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[鸡苏散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒直格》 | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 甘草 薄荷叶 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清暑利湿]],疏散风热 | width="20%" align="left" valign="top" | 暑湿证兼见微[[恶风]]寒,头痛[[头胀]],咳嗽不爽 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[益元散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《伤寒直格》 | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 朱砂 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清暑利湿,宁心安神 | width="20%" align="left" valign="top" | 暑湿证兼见[[心悸怔忡]],[[失眠多梦]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[蚕矢汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《随息居重订 [[霍乱论]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 晚[[蚕砂]] 陈[[木瓜]] 薏苡仁 黄连 [[大豆黄卷]] [[制半夏]] 黄芩 [[通草]] 吴茱萸 焦栀 | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄暑热,[[舒筋活络]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[热霍乱]]吐泻骤作;暑热伤津,[[转筋]][[拘挛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[燃照汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《随息居重订 霍乱论》 | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 豆豉 焦栀 [[酒黄芩]] 省头草 制厚朴 制半夏 [[白蔻仁]] | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄暑热,化浊辟秽 | width="20%" align="left" valign="top" | 热霍乱吐泻骤作,呕吐如喷,泻下如米泔汁,臭秽难闻,[[腹中绞痛]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清暑益气汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[脾胃论]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄芪 人参 [[橘皮]] 当归 甘草 苍术 白术 泽泻 升麻 葛根 [[炒神曲]] 青皮 黄柏 五味子 麦冬 生姜 大枣 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清暑益气]],除湿健脾 | width="20%" align="left" valign="top" | 平素[[气虚]],又感暑湿,身热头痛,口渴自汗,四肢困倦,不思饮食,[[胸满]][[身重]],大便[[溏]]薄 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[七味白术散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《小儿药证直诀》 | width="10%" align="left" valign="top" | 藿香 木香 葛根 人参 白术 茯苓 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | [[健脾益气]],和中化湿,清热生津 | width="20%" align="left" valign="top" | 病久脾胃亏虚,暑湿不化,饮食不振,大便不调,神倦[[乏力]],四肢欠温;[[脾胃虚弱]]引起的[[经行泄泻]],[[小儿腹泻]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | 清暑汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | width="10%" align="left" valign="top" | 连翘 花粉 赤芍 甘草 滑石 车前子 金银花 泽泻 淡竹叶 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清暑解毒]][[利尿]] | width="20%" align="left" valign="top" | [[暑疖]],[[脓胞]]疮 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[夏季皮炎]][[酊剂]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《实用中医外科学》 | width="10%" align="left" valign="top" | 藿香精 碳酸 [[薄荷脑]] 酒精 | width="20%" align="left" valign="top" | 清暑[[防腐]]止痒 | width="20%" align="left" valign="top" | 夏季皮炎 |} <center>清退[[虚热]]剂</center> {| class="wikitable" width="100%" border="1" | width="10%" align="left" valign="top" | [[清骨滋肾汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[傅青主女科]]》 | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 牡丹皮 沙参 麦冬 玄参 五味子 白术 石斛 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清虚热]],退[[骨蒸]] | width="20%" align="left" valign="top" | 骨蒸夜热,遍体火焦,[[口舌干燥]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[青蒿鳖甲汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《温病条辨》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[青蒿]] [[鳖甲]] 生地 知母 牡丹皮 | width="20%" align="left" valign="top" | 养阴透热 | width="20%" align="left" valign="top" | 温病后期,[[阴液]]耗伤,邪伏阴分,[[夜热]]早凉,热退[[无汗]],疮疡,肛瘘,[[肛周脓肿]],[[急腹症]]等属于[[阴虚内热]]者 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[秦艽]]鳖甲汤 | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[卫生宝]]玄》 | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 柴胡 鳖甲 秦艽 知母 当归 | width="20%" align="left" valign="top" | 滋阴养血,清热除蒸 | width="20%" align="left" valign="top" | [[风劳]]病:[[骨蒸劳]]热,盗汗消瘦咳嗽困倦;[[肺痨]]:[[阴虚火旺]],咳呛气急,[[咯血]]鲜红 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[清骨散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《证治准绳》 | width="10%" align="left" valign="top" | 银柴胡 胡黄连 秦艽 鳖甲 地骨皮 青蒿 知母 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 清虚热,退骨蒸 | width="20%" align="left" valign="top" | 阴虚内热,[[虚劳]]骨蒸,午后或夜间潮热,咽干盗汗,[[五心烦热]];[[低热]]日久不退 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[地骨皮饮]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《沈氏尊生书》 | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 知母 银柴胡 太子参 甘草 黄芩 赤苓 鳖甲 | width="20%" align="left" valign="top" | 滋阴降火 | width="20%" align="left" valign="top" | 小儿[[骨蒸潮热]],心膈烦悸;伤寒后余热未解 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[柴胡清骨散]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《医宗金鉴》 | width="10%" align="left" valign="top" | 秦艽 鳖甲 柴胡 地骨皮 青蒿 知母 胡黄连 韭白 甘草 [[童便]] 猪脊髓 猪胆汁 | width="20%" align="left" valign="top" | 清热除蒸 | width="20%" align="left" valign="top" | 肺痨潮热骨蒸 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[圣愈汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《兰室秘藏》 | width="10%" align="left" valign="top" | [[熟地黄]] 生地黄 人参 川芎 当归 黄芪 | width="20%" align="left" valign="top" | [[补气]]养血 | width="20%" align="left" valign="top" | 热病日久,或损伤出血过多,[[阴血]]耗伤,烦渴[[燥热]],睡卧不宁 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[封髓丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《普济方》 | width="10%" align="left" valign="top" | 黄柏 砂仁 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 养阴[[清火]]止遗 | width="20%" align="left" valign="top" | 肾火妄动,梦遗[[失精]] |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[三才封髓丹]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《卫生宝玄》 | width="10%" align="left" valign="top" | 天冬 熟地黄 人参 黄柏 砂仁 甘草 | width="20%" align="left" valign="top" | 养阴泻火,宁心悦脾 | width="20%" align="left" valign="top" | [[相火妄动]],水不济火之梦遗 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[加减一阴煎]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全书》 | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 熟地 白芍 知母 麦冬 甘草 地骨皮 | width="20%" align="left" valign="top" | [[滋阴清热]]养血 | width="20%" align="left" valign="top" | 水亏火胜之发热,动血;热病过汗伤阴,烦渴潮热 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[补心汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科纂要》 | width="10%" align="left" valign="top" | 知母 当归 桔梗 人参 连翘 远志 黄芪 甘草 生地黄 麦冬 | width="20%" align="left" valign="top" | 滋阴清热降火 | width="20%" align="left" valign="top" | 虚火上炎,赤脉传睛 |- | width="10%" align="left" valign="top" | [[人参麦冬汤]] | width="20%" align="left" valign="top" | 《妇人秘科》 | width="10%" align="left" valign="top" | 人参 麦冬 茯苓 黄芩 知母 生地 甘草 竹茹 | width="20%" align="left" valign="top" | [[清热养阴]],[[安神]]除烦 | width="20%" align="left" valign="top" | [[阴虚]]型[[子烦]]证 |} [[牛黄解毒丸]]、[[牛黄上清丸]]、[[六神丸]]未列入此表,见专条。 [[分类:中医]][[分类:中药]] ==参看== *[[中医眼科学/清热药]] *[[中药学/清热药应用注意事项]] *[[中药学/清热药]] *[[清热药]]
返回至
清热剂
。
导航
导航
最近更改
随机页面
Wiki工具
Wiki工具
特殊页面
页面工具
页面工具
用户页面工具
更多
链入页面
相关更改
页面信息
页面日志